Stageovereenkomst vs. arbeidsovereenkomst

Leren doet men niet alleen op school, maar (juist) ook in de praktijk. Daarom maken stages geregeld (al dan niet verplicht) deel uit van een opleiding. Er wordt dan ook vaak gebruik gemaakt van stageovereenkomsten, maar wat is nu een stageovereenkomst en is dat wel of niet een arbeidsovereenkomst (met alle verplichtingen van dien)?

Stageovereenkomst in de wet?

Er is geen wettelijke definitie van een stageovereenkomst. Wel zou een stageovereenkomst onder de (wettelijke) definitie van een arbeidsovereenkomst kunnen vallen. Als dat het geval is, heeft dat aardig wat gevolgen, omdat dan de (wettelijke) arbeidsrechtelijke verplichtingen van toepassing zijn; denk aan betaling van het wettelijk minimumloon en het toekennen van vakantiedagen bijvoorbeeld, maar ook het feit dat de arbeidsovereenkomst niet eindigt op het moment dat u dat wil in verband met de ontslagbescherming die geldt voor werknemers.

Op zich hoeft dit alles uiteraard geen probleem te zijn, zolang u maar (vooraf) weet waar u aan toe bent en waar u zich aan moet houden. Het is dus goed om vooraf na te gaan of er sprake zal zijn van een echte (“zuivere”) stageovereenkomst of van een stageovereenkomst die tegelijk een arbeidsovereenkomst is.

Productieve arbeid vs. leerelement

Van een arbeidsovereenkomst is sprake als (1) de ene partij arbeid verricht, (2) in dienst van de andere partij (gezagsverhouding) tegen (3) beloning (loon). Het belangrijkste element dat moet worden getoetst bij het toetsen of een stageovereenkomst (ook) een arbeidsovereenkomst is, is of er sprake is van zogenaamde productieve arbeid. Als daar geen sprake van is, is de stageovereenkomst geen arbeidsovereenkomst.

Wanneer is arbeid wel of niet productieve arbeid? Hiervoor zijn vooral de antwoorden op deze twee vragen van belang:

1. Heeft de arbeid van de stagiaire productieve waarde voor het bedrijf?
2. Wordt de arbeid verricht ten behoeve van het uitbreiden van de eigen kennis en ervaring van de stagiaire, mede met het oog op de voltooiing van zijn of haar opleiding?

Meestal zijn die beide vragen niet volledig met ja of met nee te beantwoorden en ligt het antwoord “ergens in het midden”. Uit de rechtspraak blijkt dat het er dan op aankomt of het verrichten van de arbeid door de stagiaire in overwegende mate in het belang is van de opleiding die deze volgt. Het feit dat de arbeid wel (enige) productieve waarde heeft voor het bedrijf betekent dus niet per definitie dat er geen sprake meer kan zijn van een stageovereenkomst (een “zuivere” stageovereenkomst, niet zijnde een arbeidsovereenkomst).

Tips voor stageovereenkomsten

Als het de bedoeling is om een “zuivere” stageovereenkomst te sluiten die niet tegelijk een arbeidsovereenkomst is, is het goed om de volgende tips op te volgen:

• Leg vast in de overeenkomst dat er sprake is van een stageovereenkomst in het kader van opleiding X die de stagiaire volgt.
• Leg vast dat het hoofddoel van de stageovereenkomst is het uitbreiden van de kennis en ervaring van de stagiaire.
• Maak duidelijk de koppeling tussen de arbeid die de stagiaire tijdens de stage verricht en de opleiding die de stagiaire volgt, onder andere met vastlegging dat de stageovereenkomst in ieder geval eindigt bij tussentijdse beëindiging of voltooiing van de betreffende opleiding, met een opleidingsplan met geformuleerde leerdoelen en vast te leggen en wie er welke begeleiding geeft.
• Let er tevens op dat het van belang kan zijn dat er slechts een beperkte vergoeding (van onkosten) wordt betaald.
• Let er daarbij op dat hetgeen is vastgelegd in de stageovereenkomst ook in de praktijk wordt nagekomen; zorg er dus in ieder geval voor dat de door de stagiaire verrichte arbeid daadwerkelijk in het kader van het uitbreiden van de kennis en ervaring van de stagiaire is en niet in het kader van productieve arbeid.
• Houd er rekening mee dat bij stageovereenkomsten – ook in het geval dat ze niet als arbeidsovereenkomst worden beschouwd – wel enkele arbeidsrechtelijke bepalingen toch gelden; bijvoorbeeld arbeidstijden – en arbeidsomstandighedenregelgeving, aansprakelijkheid voor schade van de stagiaire en regelgeving op het gebied van gelijke behandeling.

Tot slot nog een laatste tip. Sluit stageovereenkomsten alleen met stagiaires die daadwerkelijk een opleiding volgen en waarvoor de stage ook daadwerkelijk in het kader van die opleiding plaatsvindt. Recent heeft de Rechtbank Den Haag nog geoordeeld dat een gesloten overeenkomst in het kader van een traineeship niet als zuivere stageovereenkomst beschouwd kon worden, maar als een arbeidsovereenkomst. De stagiaire die het traineeship volgde was al afgestudeerd, en de arbeid in het kader van de traineeship werd dus ook niet verricht in het belang van de opleiding van de stagiaire (die volgde immers geen opleiding).

Het lijkt een volstrekt logische uitspraak. In de praktijk blijken bedrijven er echter geregeld vanuit te gaan dat zij zelf kunnen bepalen of iemand werkzaam is op basis van een stageovereenkomst of een arbeidsovereenkomst, enkel door het een stageovereenkomst te noemen. Trap niet in die valkuil en toets vooraf of de stageovereenkomst wel of niet tevens als arbeidsovereenkomst (met alle verplichtingen die daarbij horen) heeft te gelden!

Meer weten?

Mochten er hier nog vragen of onduidelijkheden over zijn, neem dan gerust contact met ons op. Op die manier kunnen uw problemen snel(ler) worden opgelost, of zelfs worden voorkomen. Dat noemen wij Service van Nu.

Wijsheid van Nu

Indien u periodiek op de hoogte gehouden wil worden van arbeidsrechtelijke actualiteiten en andere "Wijsheden van Nu", schrijf je dan hier in voor onze nieuwsbrief.